Pompy osiowe lub pompy o przepływie osiowym wyposażone są w mechanizm łopatkowy o stałym lub wymiennym kącie ustawienia łopatek.
Działanie opiera się na oddziaływaniu siłowym łopatki z otaczającym ją przepływem. W pompach o przepływie osiowym przepływ cieczy jest równoległy do osi obrotu wirnika. Pompa osiowa składa się z korpusu pompy i obracającego się w nim swobodnie koła łopatkowego. Podczas obrotu koła przepływ cieczy generuje różnicę ciśnień po obu stronach każdej łopatki, a w konsekwencji oddziaływanie sił pomiędzy przepływem a łopatką. Siły nacisku łopatek na przepływ tworzą wymuszony ruch obrotowy i translacyjny płynu, zwiększając jego ciśnienie i prędkość, czyli energię mechaniczną. Specyficzna energia przyrostowa przepływu cieczy w wirniku zależy od kombinacji prędkości przepływu, prędkości obrotowej koła, wielkości i kształtu, czyli konstrukcji pompy, jej wielkości, prędkości i dostawy.
Pompy o przepływie osiowym mogą być dwóch typów:
